W dniach 8-9 czerwca 2002 w obserwatorium w Puławach planowane jest spotkanie obserwatorów gwiazd zmiennych. Zainteresowani tym spotkaniem proszeni są o kontakt (zgłoszenie i szczególy) z Tomaszem Krzytem tomkrzyt@priv.onet.pl

01.03.2001 rozpoczął się kolejny wybuch niezwykle interesującej zmiennej kataklizmicznej GK Persei.

21.02.1901 roku, szkocki duchowny T. D. Anderson zauważył w gwiazdozbiorze Perseusza nieznaną mu gwiazdę trzeciej wielkości gwiazdowej. Następnego dnia powiadomił o swoim spostrzeżeniu Obserwatorium Greenwich stając się odkrywcą Nowej Persei, pierwszej gwiazdy nowej w 20-tym wieku. Na fotografiach tego obszaru nieba wykonanych w Obserwatorium Harvard stwierdzono istnienie w miejscu nowej słabej gwiazdy wykazującej niewielkie fliktuacje jasności wokół 13 mag. Przypadkowo ten obszar sfotografowano również na dwa dni przed odkryciem Andersona i stwierdzono, że gwiadza była w minimum jasności. Tak więc w ciągu niespełna dwóch dni pojaśniała z trzynastej do trzeciej wielkości gwiazdowej zwiększając 10000 razy światłość!

W ciągu następnych dwóch dni gwiazda kontynuowała wzrost jasności osiągając w maksimum 0.2 mag. i stając się jedną z najjaśniejszych gwiazd na niebie. Całkowita zmiana jasności wyniosła więc czternaście magnitudo i nastąpiła w ciągu czterech dni. Absolutny wybuch! Od tego momentu rozpoczął się spadek jasności. Sześć dni po maksimum nowa osłabła do drugiej a w ciągu następnych dwóch tygodni do czwartej wielkości gwiazdowej. W tym punkcie rozpoczęła się seria oscylacji z okresem około czterech dni i amplitudzie około 1.5 mag. Oscylacje te trwały kilka miesięcy. W tym czasie gwiazda stopniowo słabła i przestała być widoczna gołym okiem. Po jedenastu latach powróciła do jasności z przed wybuchu.

Od około 1966 roku GK Persei (takie ostatecznie oznaczenie otrzymała nowa z 1901 roku) wykazuje charakterystyki nowej karłowatej. Jej jasność fluktuuje nieregularnie pomiędzy 12.5 i 13.5 mag. Co trzy lata (średnio) następuje wybuch o około 3 mag, który trwa około dwóch miesięcy. W maksimum podczas wybuchu gwiazda osiąga jasność około 10 - 10.5 magnitudo i może być obserwowana nawet przez niewielkie instrumenty. Właśnie w tym miesiącu GK Per jest w fazie wzrostu jasności i być może pod koniec marca osiągnie jasność około 10 mag.

Krzywa jasności GK Per od 31.08.1991 do 31.03.2001 z trzema wybuchami

Krzywa jasności GK Per od 31.01.1999 do 01.05.1999

Dysponujących sprzętem o zasięgu do 12 mag. zachęcam do podjęcia obserwacji GK Per w wybuchach a mających sprzęt o jeszcze większym zasięgu do obserwacji w całym zakresie amplitudy. Mapki można pobrać z AAVSO (link u góry tej strony).
Zobacz:
AAVSO - GK Per Monitoring Campaign

Jedna z najjaśniejszych gwiazd zmiennych długookresowych typu Mira Ceti, Chi Cygni (Chi Łabędzia) zbliża się do kolejnego maksimum jasności, które wg. AAVSO wypadnie około 9 marca. Będzie to wyjątkowo wysokie maksimum gdyż już teraz jasność tej zmiennej jest tylko nieco mniejsza niż 4 magnitudo.

Zachęcam do obserwacji tej zmiennej. Jedyne utrudnienie to takie, że trzeba to robić nad ranem najlepiej na dwie godziny przed wschodem Słońca. Gwiazdozbiór Łabędzia (Cygnus) jest już wtedy dość wysoko na niebie a sama Chi Cygni jest dobrze widoczna gołym okiem.

Poniższy wykres przedstawia krzywą jasności Chi Cygni w ciągu ostatnich 20-tu cykli. Otrzymany został na podstawie obserwacji wielu miłośników astronomii, którzy wyniki swoich obserwacji zechcieli przesłać do AFOEV (Francuskie Towarzystwo Obserwatorów Gwiazd Zmiennych). Z wykresu tego widać, że tylko kilka razy w ciągu tych 20-tu cykli Chi Cygni była w maksimum wyraźnie jaśniejsza od 5 mag. No i oczywiście widać rolę jaką amatorskie obserwacje odgrywają w badaniach gwiazd zmiennych.

W kwietniu następujące jasne miry osiągną swoje maksima jasności:

• V Cassiopeiae - 8.04.2002 ( średnie maksimum 7.8 mag, aktualna jasność ~ 9.0 mag ),
  
• R Lyncis - 9.04.2002 ( średnie maksimum 7.9 mag, aktualna jasność ~ 9.5 mag ),
  
• V Coronae Borealis - 16.04.2002 ( średnie maksimum 7.5 mag, aktualna jasność - brak danych ),
  
• T Herculis - 18.04.2002 ( średnie maksimum 8.0 mag, aktualna jasność ~ 10.5 mag ),
  
• RT Cygni - 24.04.2002 ( średnie maksimum 7.3 mag, aktualna jasność - brak danych ),
  
• R Aquilae - 25.04.2002 ( średnie maksimum 6.1 mag, aktualna jasność ~ 8.0 mag ! ),
  

Daty obliczyłem w oparciu o elementy z GCVS z uwzględnieniem średniego O-C z trzech ostatnich cykli. Momenty faktycznych maksimów mogą różnić się od obliczonych o kilka do kilkunastu dni.
Potrzebne mapki ściagnij z AAVSO - link na początku tej strony. Życzę pogody i udanych obserwacji.

Na stronach AAVSO pojawiły się mapki dla 98 gwiazd zmiennych zaćmieniowych. Opracowane zostały w oparciu o katalog Tycho-2. A oto link: http://charts.aavso.org/ebcharts.shtml

V838 Mon z nocy na noc jest coraz jaśniejsza. W nocy 5/6.02.2002 jej jasność wynosiła 6.8 - 6.9 magnitudo. Może więc być z powodzeniem obserwowana za pomocą lornetki. Kto może niech obserwuje tę zmienną, każda poprawnie wykonana i przesłana np. do AAVSO lub VSNET jest bardzo cenna!

mapka ułatwiająca dojście do V838 Mon

Należy odnaleźć gwiazdę 19 Mon (5 mag). W tym celu najlepiej skierować się od Procjona do gwiazdy d Mon a następnie nieco w prawo w dół idetyikujemy 19 Mon. Następnie należy posłużyć się mapką dolną, odszukać V838 Mon, i wykorzystując podane jasności gwiazd porównania oszacować jej jasność.


mapka dla V838 Mon z gwiazdami porównania (wg AAVSO) np. 66 oznacza 6.6 mag.


Zobacz też:
AAVSO - strona Var Mon 02
AAVSO - pobierz mapę
VSNET - Peculiar Nova or Unique Variable in Monoceros

Odkryta w styczniu osobliwa gwiazada zmienna (nowa?) w Jednorożcu, roboczo nazywana var Mon 02, a ostatecznie oznaczona V838 Mon, spokojnie zmieniała swoją jasność od około 10 mag w chwili odkrycia do 11 mag do 2 lutego 2002.

W tym dniu nastąpił nieprawdopodobny wybuch. W ciągu kilkunastu godzin jasność tej gwiazdy wzrosła do ok 7.5 mag!! i nie wiadomo czy to już koniec wzrostu. Bardzo zachęcam do obserwacji tej niezwykle interesującej gwiazdy.

Zobacz więcej na ten temat

W Wężowniku (Opchiucus) została odkryta gwiazda nowa o jasności 9 mag!.

Zobacz:

VSENT - Nova Oph 2002 = HadV105
AAVSO - Alert Notice 293
AAVSO - N OPH 02

Mapy:

mapka - Edwin van Dijk
mapa AAVSO

W lutym i w marcu następujące jasne miry osiągną swoje maksima jasności:

• U Herculis - 9.02.2002 ( średnie maksimum 7.5 mag, aktualna jasność ~ 8.5 mag ),
  
• V Monocerotis - 17.02.2002 ( średnie maksimum 7.0 mag, aktualna jasnoć ~ 6.5 mag !! ),
  
• S Pegasi - 1.03.2002 ( średnie maksimum 8.0 mag, aktualna jasność ~ 10 mag ),
  
• CHI Cygni - 9.03.2002 ( średnie maksimum 5.2 mag, aktualna jasność ~ 5.5 mag ! ),
  
• T Hydrae - 12.03.2002 ( średnie maksimum 7.8 mag, aktualna jasność ~ 9.5 mag ),
  
• R Bootis - 24.03.2002 ( średnie maksimum 7.2 mag, aktualna jasność ~ 10.5 mag ),
  

Daty obliczyłem w oparciu o elementy z GCVS z uwzględnieniem średniego O-C z trzech ostatnich cykli. Momenty faktycznych maksimów mogą różnić się od obliczonych o kilka do kilkunastu dni.
Potrzebne mapki ściagnij z AAVSO - link na początku tej strony. Życzę pogody i udanych obserwacji.

Na stronie Srerwis Gwiazd Zmiennych zostało opublikowane zestawienie obserwacji gwiazd zmiennych wykonanych przez polskich obserwatorów w 2001 roku. Wszystkie te obserwacje zostały wysłane do VSNET i AFOEV zasilając światowe zasoby amatorskich (co nie znaczy nieważnych) obserwacji gwiazd zmiennych. Wydaje się, że zestawienie to jest mocno niekompletne. Jeżeli wykonałeś jakieś obserwacje gwiazd zmiennych w roku 2001, nie trzymaj ich w szufladzie a prześlij na adres.

W ostatnich dniach w Jednorożcu (Monoceros) została odkryta interesująca gwiazda zmienna o jasności wizualnej około 10 mag, która sprawia astronomom kłopot z określeniem jej typu zmienności

Zobacz:

IAUC 7785 - Peculiar Var in Mon
AAVSO - Alert Notice 292
AAVSO - strona Var Mon 02
AAVSO - pobierz mapę
Mapa Reinder Bouma - Edwin van Dijk
VSNET - Peculiar Nova or Unique Variable in Monoceros

---